Εισαγωγή:
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι γνωστοί οι κίνδυνοι της υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή, καθώς και η σχέση της διατροφής στην παιδική ηλικία με αυτούς τους κινδύνους. Ο ρόλος της διατροφής στην διατήρηση ενός υγιούς οργανισμού είναι αναγνωρισμένος. Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην παιδική ηλικία καθώς τα παιδιά χρειάζονται επαρκή πρόσληψη ενέργειας και θρεπτικών συστατικών για την σωστή ανάπτυξή τους. Έχει αποδειχθεί ότι η διατροφή στην παιδική ηλικία έχει προληπτική και θεραπευτική δράση σε νοσήματα όπως για παράδειγμα η σαρκοπενία και η δυσλιπιδαιμία.
Κάποιες ενδιαφέρουσες έρευνες, που έχουν πραγματοποιηθεί σε μαθητές και μελέτησαν την απόδοση τους σε τεστ που πραγματοποιήθηκαν τις πρωινές ώρες στο σχολείο, έδειξαν ότι τα παιδιά που είχαν καταναλώσει πρωινό γεύμα είχαν υψηλότερα σκορ. Μάλιστα, η κατανάλωση υδατανθράκων στο πρωινό συσχετίστηκε ισχυρά με την προσοχή και την ικανότητα μνήμης των παιδιών στο σχολείο. Επίσης, τα παιδιά που τρώνε δείπνο με τις οικογένειές τους πάνω από 5 φορές την εβδομάδα, κοιμούνται τουλάχιστον 10,5 ώρες κάθε βράδυ και παρακολουθούν λιγότερο από 2 ώρες τηλεόραση ημερησίως, έχουν 40% λιγότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκα από τα παιδιά που δεν έχουν αυτές τις συνήθειες
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Λαχανικά: κατανάλωση σε καθημερινή βάση/ σε κάθε κύριο γεύμα
Φρούτα: κατανάλωση σε καθημερινή βάση
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα: κατανάλωση σε καθημερινή βάση
Δημητριακά: κατανάλωση σε καθημερινή βάση
Όσπρια: Τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα
Κρέας: Κατανάλωση 2-3 φορές την εβδομάδα κόκκινο ή/και λευκό άπαχο κρέας
Αυγά: Κατανάλωση 4-7 φορές την εβδομάδα
Ψάρια: Κατανάλωση 2-3 μερίδες ψαριών/θαλασσινών την εβδομάδα. Τουλάχιστον 1 μερίδα να είναι λιπαρό ψάρι (γαύρος, σαρδέλα, σαφρίδι, κολιός, ζαργάνα) τα οποία έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ω3 λιπαρά οξέα
Υγρά: 6-7 ποτήρια καθημερινά εκ των οποίων τα 4-5 να είναι νερό
Προβλήματα και ανησυχίες:
Τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα οι περιπτώσεις παχυσαρκίας αυξάνονται παγκοσμίως. Η παιδική παχυσαρκία σχετίζεται με νοσήματα όπως ο διαβήτης,το άσθμα και η τερηδόνα ενώ συμβάλλει και στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης αίματος και των τριγλυκεριδίων. Επιπλέον, επηρεάζεται η συναισθηματική υγεία του παιδιού. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της παιδικής παχυσαρκίας είναι η διατήρηση του αυξημένου βάρους στην ενήλικη ζωή, καθώς η παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή έχει συσχετιστεί με διάφορα νοσήματα όπως για παράδειγμα τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Από την άλλη πλευρά, βάρος σημαντικά χαμηλότερο από το φυσιολογικό στην παιδική ηλικία μπορεί να σημαίνει μη επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, με συνέπεια την έλλειψή τους. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται με νοσήματα όπως η σιδηροπενική αναιμία και με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων λόγω μειωμένης λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης, κατά την εφηβεία μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές όπως η διακοπή της έμμηνης ρύσης.
Συμβουλές για γονείς και φροντιστές:
Φρούτα και τα λαχανικά: Προτιμήστε μεγάλη ποικιλία από πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά. Μπορείτε να τα συμπεριλάβετε σε γεύματα, σαλάτες, σνάκ ή smoothies.
Επιλέξτε προϊόντα ολικής αλέσεως: Προτιμήστε ψωμί ολικής αλέσεως, ζυμαρικά και δημητριακά ολικής άλεσης αντί για επεξεργασμένα δημητριακά.
Πρωτεΐνη: Συμπεριλάβετε άπαχα κρέατα όπως κοτόπουλο και γαλοπούλα, ψάρια (π.χ σαρδέλα) αυγά και όσπρια (φασόλια, φακές).
Λίπος: Προτιμήστε λίπη από πηγές όπως αβοκάντο, ξηρούς καρπούς, σπόρους και ελαιόλαδο.
Περιορισμός ζάχαρης: Ελαχιστοποιήστε την κατανάλωση τροφίμων με ζάχαρη, αναψυκτικά, χυμούς φρούτων και καραμέλες.
Ενυδάτωση: Προσφέρετε νερό όλη την ημέρα και προτιμήστε να προσφέρετε φυσικούς χυμούς αντί για ροφήματα με ζάχαρη.
Επεξεργασμένα τρόφιμα: Προτείνεται ελαχιστοποίηση πρόσληψης επεξεργασμένων τροφίμων και fast food. Προτιμήστε σπιτικό φαγητό.
Συμμετοχή στον προγραμματισμό γευμάτων: Συμμετέχετε με το παιδί σας στα ψώνια και την προετοιμασία γευμάτων.
Καθορίστε τακτικές ώρες γευμάτων και σνακ: Διατηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα για τα γεύματα και τα σνακ.
Συμπεράσματα:
Κλείνοντας πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η σωστή διατροφή είναι θεμέλιο για την τρέχουσα και μελλοντική υγεία των παιδιών, καθώς και για την ανάπτυξη και την αποτελεσματικότερη μάθηση. Τα οφέλη από την ανάπτυξη υγιεινών προτύπων διατροφής και τρόπου ζωής από μικρή ηλικία μπορούν να επηρεάσουν θετικά τη διατροφή και την υγεία των ανθρώπων σε όλη την ενήλικη ζωή τους.