Διατροφή στη νόσο Crohn
Η νόσος του Crohn είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή εμφανίζεται ή στο παχύ ή στο λεπτό έντερο. Προσβάλλει κυρίως το λεπτό και το παχύ έντερο, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί και σε άλλα μέρη του πεπτικού συστήματος, όπως το στόμα, ο οισοφάγος, το στομάχι και ο πρωκτός. H νόσος Crohn και η ελκώδης κολίτιδα λόγω πολλών κοινών χαρακτηριστικών ταξινομούνται στις Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσους Εντέρου (ΙΦNE).
Επίσημα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι περίπου 50 άτομα ανά 100.000 νοσούν από νόσο Crohn. Παρόλο που ο συχνότητα εμφάνισης της ασθένειας είναι μικρότερη από την ελκώδη κολίτιδα, υπάρχει η άποψη ότι η ρυθμός εμφάνισης αυξάνεται. Η νόσος εμφανίζει μεγαλύτερη συχνότητα στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, ενώ και τα 2 φύλλα προσβάλλονται το ίδιο. Η διάγνωση της νόσου μπορεί να γίνει σε όλη την διάρκεια της ζωής αν και είναι πιο σύνηθες να εμφανίζεται σε νεαρές ηλικίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται πριν την ηλικία των 30, και ένα πολύ μικρότερο ποσοστό μπορεί να παρουσιάσει τη νόσο μεταξύ 50 και 70 ετών. Παρόλα αυτά, η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά ή ηλικιωμένους. Στη χώρα μας, υπάρχουν 10.000 Έλληνες που πάσχουν από (IΦΝΕ). Παλαιότερα, στη χώρα μας επικρατούσε η αντίληψη ότι η νόσος Crohn ήταν μια σχετικά σπάνια ασθένεια, αλλά αυτό δεν ισχύει πλέον.
Όσον αφορά τα αίτια της νόσου Crohn, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει από τον προσδιορισμό της, η αιτία της παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η φλεγμονή του εντέρου οφείλεται σε μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ως αποτέλεσμα, προκαλούνται αλλοιώσεις στο έντερο και εμφανιζονται τα συμπτώματα. Η ασθένεια δεν είναι μεταδοτική.
Όσον αφορά τα συμπτώματα της νόσου Crohn, τα πιο συνηθισμένα είναι οι διάρροιες με ή χωρίς αίμα, ο κοιλιακός πόνος, ο πυρετός, η αιμορραγία από το έντερο, η απώλεια της όρεξης και η συνεπακόλουθη απώλεια βάρους. Αν η ασθένεια προχωρήσει, μπορεί να εμφανιστούν στενώσεις στο έντερο και τότε η διάρροια δεν παρουσιάζεται, αλλά υπάρχει έντονη δυσκοιλιότητα. Εάν η στένωση είναι σοβαρή και δεν επιτρέπει τη διέλευση των κοπράνων και των αερίων, μπορεί να αναπτυχθεί ειλεός του εντέρου και τότε ο ασθενής αισθάνεται πόνο, ναυτία και αδυναμία. Σημαντικό είναι ότι κάποιοι ασθενείς δεν αντιμετωπίζουν επιπλοκές και ότι υπάρχουν περιπτώσεις που η νόσος δεν έχει σοβαρά συμπτώματα. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να έχουν ελάχιστα συμπτώματα και για μεγάλο χρονικό διάστημα να μην ενοχλούνται καθόλου. Για να βγει το συμπέρασμα ότι έχετε νόσο Crohn και να διαπιστωθεί πόση έκταση έχει, ίσως να χρειαστεί να κάνετε μια σειρά εξετάσεων. Για την διάγνωση της νόσου Crohn, χρειάζεται μια σειρά από εξετάσεις όπως οι εξετάσεις αίματος και κοπράνων η κολονοσκόπηση και η εντερόκλυση.
Η σωστή διατροφή είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση κάθε χρόνιας νόσου, ειδικά όταν πρόκειται για τη νόσο του Crohn. Αυτή η νόσος χαρακτηρίζεται από ανορεξία, δυσανεξία, δυσαπορρόφηση τροφών και διάρροια. Tα συγκεκριμένα συμπτώματα στερούν από το σώμα υγρά, θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Δεν φαίνεται να υπάρχει συγκεκριμένο φαγητό ή ποτό που να ευθύνεται για την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων, αν και είναι σημαντικό για κάθε άτομο να εντοπίσει αν υπάρχει κάποιο είδος τροφής που προκαλεί προβλήματα και να το αποφεύγει. Σε ορισμένους ασθενείς, ειδικά όταν υπάρχει διάρροια ή κοιλιακός πόνος, είναι προτιμότερο να περιορίζουν την κατανάλωση γάλακτος και λιπαρών τροφών. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται δύσπεπτες τροφές, όπως σκληρό κρέας, όσπρια, ξηροί καρποί, λαχανικά και φρούτα με πολλές ίνες και σπόρους, καθώς και μεγάλα γεύματα. Επίσης, μερικοί ασθενείς με νόσο του Crohn έχουν παρατηρήσει ότι το κρασί, η μπύρα και ορισμένα άλλα οινοπνευματώδη ποτά προκαλούν διάρροια και φούσκωμα. Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι πρέπει να ακολουθείτε αυστηρή δίαιτα, ειδικά όταν δεν έχετε συμπτώματα. Αντίθετα, είναι σημαντικό να λαμβάνετε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε και να ακολουθείτε μια φυσιολογική και υγιεινή διατροφή.
Στόχος μιας εξατομικευμένης διατροφικής παρέμβασης σε ασθενείς με ΙΦΝΕ μπορεί να είναι: η επίτευξη και διατήρηση καλής κατάστασης θρέψης, ο περιορισμός συμπτωμάτων νόσου, ο περιορισμός ενδεχόμενων παρενεργειών από φαρμακευτική αγωγή και η ύφεση της νόσου.
H διατροφική παρέμβαση κατα την έξαρση της νόσου ποικίλει ανάλογα με: σημεία φλεγμονής του εντέρου, ανορεξία, δυσαπορρόφηση, τενώσεις/συρίγγια/αποφράξεις/αποστήματα, τμήμα εντέρου που έχει αφαιρεθεί σε περίπτωση χειρουργείου, δυσανεξία στην λακτόζη, φαρμακευτική αγωγή.
Κατά την διάρκεια της έξαρσης διαρροιών τρόφιμα που είναι προς αποφυγή και προτίμηση: Στα πλαίσια της αποφυγής, προϊόντα ολικής άλεσης, οσπρίων, σπόρων, ξηρών καρπών, ωμά και αποξηραμένα φρούτα, καλαμπόκι, ωμά φυλλώδη λαχανικά, τηγανισμένα τρόφιμα, καφεΐνη, αλκοόλ χυμούς με ζάχαρη. Στα πλαίσια της προτίμησης, επεξεργασμένα δημητριακά, ρύζι άσπρο, πατάτα, ξεφλουδισμένο μήλο, ώριμη μπανάνα, πεπόνι, σουρωμένους χυμούς φρούτων και λαχανικών κομπόστες, καλά βρασμένα λαχανικά (καρότο, κολοκύθι), πολύ νερό.
Τρόφιμα που έχουν θετικές επιδράσεις σε ανθρώπους με νόσο Crohn:
Γιαούρτι
Γάλα αμυγδάλου
Αυγά
Πουλερικά
Λιπαρά ψάρια
Αβοκάντο
Μαγειρεμένα καρότα
Πατάτες
Τα τελευταία χρόνια, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην κατανόηση της νόσου του Crohn και της σχέσης της με τη διατροφή. Αν και δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία για την πάθηση, ερευνητές και επαγγελματίες υγείας έχουν κάνει μεγάλα βήματα στην ανάπτυξη στρατηγικών για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της συνολικής ευημερίας μέσω διατροφικών παρεμβάσεων.
