Σύμφωνα με διεθνείς έγκυρους φυτοφαγικούς οργανισμούς, «φυτοφάγος ονομάζεται εκείνος που δεν καταναλώνει κρέας, πουλερικά και θαλασσινά και όλα τα υποπροϊόντα τους, με ή χωρίς την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών». Oι διατροφές που δεν βασίζονται σε ζωικά προϊόντα, είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες καθώς χρησιμοποιούν λιγότερους φυσικούς πόρους και είναι λιγότερο επιβλαβείς για το οικοσύστημα. Ο συγκεκριμένος τρόπος διατροφής ωφελεί το άτομο σε όλα τα στάδια της ζωής του. Αυτά τα στάδια περιλαμβάνουν: την περίοδο της εγκυμοσύνης, θηλασμού, την βρεφική ηλικία, την εφηβική ηλικία και την ενήλικη ζωή. Επίσης, σύμφωνα με μελέτες, οφέλη της συγκεκριμένης διατροφής βλέπουμε και στους αθλητές. Επιπλέον, οι φυτοφάγοι, έχουν συγκριτικά λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιαγγειακές παθήσεις, ισχαιμικά επεισόδια, διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, κάποιους τύπους καρκίνου και παχυσαρκία. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι οι φυτοφάγοι έχουν συνήθως χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και μικρότερο δείκτη μάζας σώματος από ανθρώπους που καταναλώνουν κρέας και τα παράγωγα του. Η χαμηλή κατανάλωση σε κορεσμένα λιπαρά και η υψηλή κατανάλωση σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια, προϊόντα σόγιας και ξηρών καρπών είναι χαρακτηριστικά της φυτοφαγικής διατροφής.
Βάση επίσημων στοιχείων το 2003, περίπου 2.5% του ενήλικου πληθυσμού στις ΗΠΑ και περίπου 4% στον Καναδά ακολουθεί φυτοφαγική διατροφή. Σύμφωνα με έκθεση του 2016 ο αριθμός των χορτοφάγων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει αυξηθεί κατά 360%(!) την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με στοιχεία του ΑΠΕ-ΜΠΕ το 2018 υπήρχαν περίπου 80.000 φυτοφάγοι στην Ελλάδα. Αν και σε παγκόσμιο επίπεδο είναι δύσκολο να υπολογιστεί, θεωρείτε ότι το ποσοστό φυτοφάγων παγκοσμίως ολοένα και αυξάνεται.
Εδώ και δεκαετίες, πολλοί εγκεκριμένοι, διεθνείς οργανισμοί έχουν εκφράσει απόλυτα θετικές θέσεις σχετικά με την φυτοφαγική διατροφή. Επιγραμματικά να αναφέρουμε ότι οι AcademyofNutritionandDietetics (2016), AmericanDieteticAssociation (2009) και AmericanDieteticAssociationandDietitiansofCanada (2003), έχουν υποστηρίξει ότι οι διατροφές βασισμένες σε φυτικά συστατικά (vegetarian, vegan) , σωστά δομημένες και σχεδιασμένες από επαγγελματία υγείας (διαιτολόγο-διατροφολόγο) είναι διατροφικά επαρκείς και μπορούν να προσφέρουν οφέλη στην πρόληψη και στην καταπολέμηση ασθενειών. Η μελέτη ΝuEva που πραγματοποιήθηκε το 2022 επιβεβαιώνει τις παραπάνω θέσεις. Οι φυτοφαγικές δίαιτες που είναι σωστά σχεδιασμένες έχουν υγιεινά χαρακτηριστικά, παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση και αντιμετώπιση μη μεταδοτικών ασθενειών για την υγεία.
ΜΥΘΟΙ
Οι διατροφικοί μύθοι που επικρατούν στην κοινή γνώμη για την φυτοφαγική διατροφή μπορεί να είναι πολλοί και να διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή και τον πολιτισμό. Αν και η φυτοφαγική διατροφή έχει αναγνωριστεί ως υγιεινή και ισορροπημένη από πολλούς διεθνείς οργανισμούς, υπάρχουν ορισμένες παρανοήσεις και παραπλανητικές απόψεις που περιβάλλουν την φυτοφαγική διατροφή. Ορισμένοι από αυτούς τους μύθους είναι οι εξής:
ΜΥΘΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 1:
Η φυτοφαγική διατροφή δεν παρέχει αρκετή πρωτεΐνη: Αυτός ο μύθος πηγάζει από την ιδέα ότι η πρωτεΐνη μπορεί να προέρχεται μόνο από ζωικές πηγές, όπως κρέας, ψάρια ή γαλακτοκομικά προϊόντα. Ωστόσο, υπάρχουν πλούσιες πηγές πρωτεΐνης σε φυτικά τρόφιμα όπως τα όσπρια(φασόλια, φακές, ρεβίθια) σπόροι και οι φυτικές πρωτεΐνες όπως η σόγια και ταυποπροϊόντα της. Αν η φυτοφαγική διατροφή είναι ποικιλόμορφη και ισορροπημένη, μπορεί να παρέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για την υγεία.
ΜΥΘΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 2:
Η φυτοφαγική διατροφή είναι ανεπαρκής σε θρεπτικά συστατικά: Αυτός ο μύθος προέρχεται από την άποψη ότι η κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων είναι απαραίτητη για να καλυφθούν όλες οι διατροφικές ανάγκες. Ωστόσο, μια καλά σχεδιασμένη φυτοφαγική διατροφή μπορεί να παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως το σίδηρο, το ασβέστιο, τον ψευδάργυρο, τις βιταμίνες Β12 και D, και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Αυτό το πετυχαίνουμε εντάσσοντας στην διατροφή εμπλουτισμένα τρόφιμα, καθώς η βιομηχανία τροφίμων έχει ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτής της πληθυσμιακής ομάδας και παράγει τα αντίστοιχα προϊόντα.
ΜΥΘΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 3:
Η φυτοφαγική διατροφή δεν είναι κατάλληλη για τα στάδια της ανάπτυξης: Αυτός ο μύθος προέρχεται από την ανησυχία ότι η απουσία ζωικών προϊόντων μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών ξεκινώντας από την εγκυμοσύνη μέχρι την εφηβεία. Ωστόσο, πολλές κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι, η φυτοφαγική διατροφή μπορεί να είναι ασφαλής και υγιεινή για όλα τα στάδια της ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων του θηλασμού, της βρεφικής και της παιδικής ηλικίας. Σημαντικό είναι να διασφαλίζεται η ποικιλία τροφίμων και η κατανάλωση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών μέσα από απλά και εμπλουτισμένα τρόφιμα.
ΜΥΘΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 4:
Η φυτοφαγική διατροφή είναι ακριβή: Αυτός ο μύθος προέρχεται από την άποψη ότι τα υποκατάστατα των ζωικών προϊόντων και οι φυτικές πρωτεΐνες είναι ακριβότερα από τα ίδια τα ζωικά προϊόντα. Ωστόσο, η φυτοφαγική διατροφή μπορεί να είναι οικονομική αν επιλέγονται φρέσκα, απλά φυτικά τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ρύζι. Η κατανάλωση τοπικών και εποχιακών προϊόντων μειώνει αποτελεσματικά το κόστος. Επιπλέον, όσο η ζήτηση για οργανικά προϊόντα αυξάνεται τόσο η τιμή τους θα μειώνεται.
ΜΥΘΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 5:
Η φυτοφαγική διατροφή δεν παρέχει αρκετή ενέργεια και είναι χαμηλή σε θερμίδες: Αυτή η παρανόηση προέρχεται από την (λάθος) πεποίθηση ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν φυτοφαγική διατροφή είναι υποσιτισμένοι και ελλιποβαρείς. Η πραγματικότητα είναι ότι πολλοί αθλητές κορυφαίου επιπέδου (ακόμα και πολεμικών τεχνών) ακολουθούνε φυτοφαγική διατροφή. Η συγκεκριμένη διατροφή μπορεί να παρέχει αρκετή ενέργεια και θερμίδες αν συμπεριληφθούν ποικίλα φυτικών πηγών πρωτεϊνών, όσπρια, δημητριακά, ξηροί καρποί, φυτικά έλαια και υγιεινές πηγές υδατανθράκων όπως τα φρούτα, οι ρίζες και τα σιτηρά.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η φυτοφαγική διατροφή μπορεί να είναι ισορροπημένη, υγιεινή και προσφέρει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, υπό την προϋπόθεση ότι σχεδιάζεται προσεκτικά και συμπεριλαμβάνει μια ποικιλία τροφίμων. Πάντα είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε έναν διατροφολόγο - διαιτολόγο, πριν αλλάξετε τη διατροφή σας ή υιοθετήσετε οποιοδήποτε νέο διαιτητικό πρότυπο.
Κλείνοντας, φυσικά και υπάρχουν κίνδυνοι για ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά αν το φυτοφαγικό πρόγραμμα διατροφής δεν είναι σωστά σχεδιασμένο, για να καλύπτει όλες τις ανάγκες του ατόμου. Επιπλέον, υπάρχουν κοινωνικές προκλήσεις, καθώς τα άτομα που ακολουθούν φυτοφαγική διατροφή δέχονται πιέσεις από τον περίγυρο για την επιλογή τους. Τέλος, παρότι η εστίαση προσπαθεί να ανταποκριθεί και να περιλαμβάνει φυτοφαγικές επιλογές στα μενού της, εξακολουθούν να υπάρχουν ελλείψεις και να περιορίζονται οι διατροφικές επιλογές.